Większość umów zawieranych pomiędzy zleceniodawcą a wykonawcą, podobnie jak umów kupna sprzedaży zawiera instrumenty prawne takie jak zaliczka czy zadatek. Bardzo często okazuje się jednak, iż ludzie nie są świadomi definicji tych określeń, co wywołuje wiele nieporozumień i konfliktów. Zaliczka a zadatek to dwie różne rzeczy, z których jedna posiada swoje uregulowanie w Kodeksie Cywilnym, podczas gdy druga funkcjonuje raczej w pojęciu umownym. Decydując się na zakup nieruchomości warto zaznajomić się z pojęciami, aby nie narazić się na niepotrzebne niejasności. Będąc stroną w takiej umowie dobrze znać swoje prawa oraz zabezpieczyć własne interesy. Różnica między zaliczką a zadatkiem nie jest może kolosalna, ale z pewnością istnieje, przez co oba pojęcia nie są ze sobą tożsame.
Zacznijmy więc od tego co to jest zadatek?
Definicję tego pojęcia określa Art. 394 Kodeksu Cywilnego. Najogólniej mówiąc zadatkiem jest dodatkowe obostrzenie umowy, w którym jedna ze stron przekazuje drugiej określoną sumę pieniędzy przed wykonaniem czynności określonych w umowie. Jest to więc prawne zabezpieczenie przed niedotrzymaniem bądź zerwaniem umowy. Zadatek może być także traktowany jako forma odszkodowania w określonych przypadkach. Umowa zadatek to zwykle tzw. umowa przedwstępna, która przy zakupie nieruchomości jest niemalże standardem. Na jej podstawie kupujący przekazuje określoną kwotę pieniężną sprzedającemu, co oznacza, iż jest zainteresowany zakupem nieruchomości. Sprzedaż domu czy mieszkania wiąże się z pewnymi procedurami i formalnościami. Umowa zadatek jest w takich sytuacjach niezbędna, aby sprzedający miał pewność, iż druga strona się nie rozmyśli.
Odpowiadając na pytanie, co to jest zadatek warto zwrócić uwagę na to, w jaki sposób może on przyczynić się do zabezpieczenia własnych interesów. Istnieją bowiem sytuacje, w których konieczny jest zwrot zadatku. Pierwszą sytuacją, w której może dojść do oddania pieniędzy jest moment, w którym umowa zostaje rozwiązana za porozumieniem sprzedającego i kupującego. Wówczas wszystkie świadczenia, które zostały do tej pory wymienione trafią z powrotem w ręce właścicieli. Sytuacja, w której umowa zostaje rozwiązana z winy dającego zadatek w większości przypadków oznacza prawo do zachowania pieniędzy przez osobę, która go otrzymała. W ten sposób właściciel nieruchomości zabezpiecza swój interes. Zwrot zadatku jest możliwy również w momencie, w którym warunki umowy nie zostały wypełnione przez sprzedającego. Kupujący, w takiej sytuacji może żądać nie tylko zwrotu zadatku, ale również zwiększenia jego wysokości aż dwukrotnie. Zwykle jednak, gdy wszystko przebiega pomyślnie zadatek jest zaliczany na poczet ceny zakupu nieruchomości. Dlatego tak często ludzie mylą go z zaliczką.
Różnica między zaliczką a zadatkiem, choć faktycznie nie jest tak duża ma niemałe znaczenie, zwłaszcza przy transakcjach, w których umowy opiewają na kilka milionów złotych. Niedotrzymanie warunków jej podpisania wiąże się często z poważnymi stratami, dlatego zadatek wydaje się najlepszym rozwiązaniem. Mimo wszystko, obok zadatku funkcjonuje się niezmiennie zaliczka, która choć jest wymieniana kilkukrotnie w Kodeksie Cywilnym, nie posiada w nim dokładnej definicji. Umowa zaliczki jest więc kwestią umowną, która funkcjonuje w relacjach biznesowych. Zwykle to kwota oscylująca w granicach 10-20% wartości nieruchomości. Oczywiście ostateczna jej wysokość jest zależna od porozumienia stron zainteresowanych. Zaliczka nie jest jednak dobrym zabezpieczeniem interesów, zwłaszcza, gdy zależy nam na finalizacji transakcji. Nie daje bowiem gwarancji zakończenia umowy, gdyż każda ze stron może się z niej wycofać w dowolnie wybranym momencie. Umowa zaliczki jest więc stosowana w sytuacjach, w których obu stronom się nie śpieszy.
Ale czy możliwy jest zwrot zaliczki?
W sytuacji, w której obie strony wycofują się z umowy za porozumieniem, wówczas następuje zwrot zaliczki do osoby, która ją dała. W momencie, w którym umowa nie dochodzi do skutku z winy osoby, która otrzymała zaliczkę to również następuje jej zwrot do właściciela. Teoretycznie również, jeśli umowę rozwiąże osoba dająca zaliczkę, może domagać się jej zwrotu od sprzedawcy, jednak nie ma określonego zapisu, który gwarantowałby jej konieczny zwrot.
Zaliczka czy zadatek – co wybrać?
Oba instrumenty prawne mają swoje plusy i minusy. Podstawową, która warunkuje ich wybór jest to, w jakim czasie zależy nam na sprzedaży/zakupie nieruchomości. Jeśli chcemy szybko sprzedać dom czy mieszkania, umowa przedwstępna zawierająca zadatek wydaje się korzystniejszym rozwiązaniem. W transakcjach dochodzących pomiędzy znajomymi czy rodziną zwyczajowo stosuje się formę zaliczki. Jednak warto pamiętać, iż sprzedaż nieruchomości może odbywać się w sposób legalny, szybki i bezproblemowy. Wystarczy zwrócić się do profesjonalnych firm, zajmujących się tym tematem. Mowa tu o Skup Nieruchomości Dom, która w swojej ofercie ma usługi takiej jak: skup mieszkań, skup działek, skup nieruchomości z problemami, czy skup udziałów w nieruchomości. Z pewnością jest to bezpieczny sposób, pozwalający na uzyskanie szybkiej gotówki bez wielu miesięcy oczekiwania.