W życiu każdego człowieka zdarza się szereg nieprzewidzianych sytuacji. Często dotyczą one sytuacji prawnych, które niekoniecznie stanowią powód do zadowolenia. Wśród nich warto wyróżnić zniesienie współwłasności nieruchomości, które w praktyce może okazać się prawdziwą przeprawą trwającą długie miesiące. Wspominając jednak o takiej sytuacji, dobrze wyjaśnić, czym jest współwłasność i w jakich okolicznościach może ona zachodzić?
To sytuacja, która według Kodeksu Cywilnego oznacza prawo przynajmniej kilku osób do jednej, konkretnej rzeczy. Może nią być dom, mieszkania czy dowolna nieruchomość wraz z całą infrastrukturą czy gruntem. Według prawa współwłasność oznacza niepodzielność prawa, a więc możliwość rozporządzania nieruchomością w całości przez wszystkie osoby, które są współwłaścicielami. Skoro już wiadomo czym jest współwłasność, warto zadać pytanie: jak znieść współwłasność zgodnie z prawem? Czy jest to w ogóle możliwe?
Moment, w którym dana osoba staje się współwłaścicielem nieruchomości może nastąpić na skutek zawarcia małżeństwa, spadku czy w ramach konkretnej umowy. Współwłasność jest bowiem sytuacją zachodzącą nie tylko wśród osób spokrewnionych, ale i całkowicie sobie obcych. W takich sytuacjach zniesienie współwłasności nieruchomości może stanowić problem, jednak nie jest to sytuacja bez wyjścia.
Jak znieść współwłasność, której nie chcemy?
Prawo dopuszcza dwa tryby, dzięki którym można pozbyć się prawa do nieruchomości. Każdy z nich charakteryzuje się swoją specyfiką, czasem trwania oraz środkami koniecznymi do uiszczenia właściwych opłat. Pierwszy tryb nazywany trybem umownym należy do rozwiązań polubownych, możliwych wyłącznie w sytuacji, gdy dojdzie do konkretnego porozumienia pomiędzy wszystkimi stronami. Nie wymaga on takich dokumentów, jak wniosek o zniesienie współwłasności i następuje przy udziale notariusza. W jego obecność podpisywana jest notarialnie umowa, na której mocy następuje zrzeczenie się praw do nieruchomości. Może ona obejmować fizyczny podział nieruchomości, zrzeczenie się prawa do współwłasności przez większość lub kilku właścicieli, bądź sprzedaż nieruchomości i równy podział zysków. Ta ostatnia opcja jest najczęściej wybieranym rozwiązaniem, zwłaszcza, iż na rynku funkcjonują firmy oferujące skup mieszkań czy skup domów, dobrym przykładem jest firma SkupNieruchomościDOM. Kto ponosi koszty zniesienia współwłasności w trybie umownym? Ponieważ jest to konsensus, wszystkie koszty dzielone są na osoby zainteresowane tematem bądź jedną z nich, o ile tak stanowi umowa. Ile trwa zniesienie współwłasności poprzez notariusza? Wszystko zależne jest od sytuacji, formy zaakceptowania warunków umowy itp., jednak jest to zdecydowanie najszybsza forma pozbycia się praw, która zwykle trwa kilka dni.
A co, w sytuacji, w której nie ma porozumienia co do zniesienia współwłasności nieruchomości?
Wówczas konieczne jest skierowanie sprawy na drogę sądową. Pierwszym krokiem w takiej sytuacji jest wniosek o zniesienie współwłasności, złożony we właściwym sądzie okręgowym. Dokument, o którym mowa musi zawierać niezbędne informacje takie jak:
- Wnioskodawcę (może być to jedna bądź kilka osób spośród współwłaścicieli)
- Wszystkie strony sporu
- Wartość rynkową nieruchomości
- Uzasadnienie
Ile trwa zniesienie współwłasności w sądzie? Tu nie ma jednoznacznej odpowiedzi, gdyż wszystkie zależy od indywidualnej sytuacji. Zwykle jednak sam przewód sądowy może potrwać nawet kilka miesięcy. Dlatego warto zastosować wspomniany powyżej tryb umowny, o ile istnieje taka możliwość. Co ważniejsze, dobrze także mieć świadomość o opłatach związanych z przeprowadzeniem postępowania sądowego. Kto ponosi koszty zniesienia współwłasności? Obowiązek ten nakładany jest na wnioskodawcę (bądź wnioskodawców, którzy samodzielnie muszą dojść do porozumienia w tej sprawie). Koszt opłat sądowych wynosi 1000 złotych i jest on niezależny od wartości faktycznej nieruchomości. Należy uiścić go w chwili składania wniosku do sądu, w przeciwnym razie cały proces może się przedłużyć. Oczywiście zapominalskim sąd wyśle stosowne upomnienie, jednak lepiej przygotować się na tę opłatę przed wypełnieniem dokumentów sądowych.
Czy warto przeprowadzić zniesienie współwłasności nieruchomości?
Na to pytanie powinna odpowiedzieć sobie każda osoba, która posiada prawo do nieruchomości dzielone na kilka innych osób. Dobrą inicjatywą może okazać się pomoc firmy, oferującej skup nieruchomości z problemami. Niekiedy bowiem sytuacja współwłasności jest bardzo korzystną opcją. W niektórych przypadkach jednak, warto zdecydować się na taki krok aby uniknąć nieporozumień czy konfliktów.